کتاب ایران بر لبه تیغ: گفتارهای جامعه شناسی سیاسی و سیاست عمومی اثر محمد فاضلی جامعه شناس و استاد سابق دانشگاه شهید بهشتی است. این کتاب نخستین بار در سال 1399 منتشر شد و تاکنون به چاپ هشتم رسیده است. فاضلی در این کتاب از منظری انتقادی در تلاش است تا به سوالی پاسخ دهد که ذهن روشنفکران ایرانی را برای بیش از یک سده به خود مشغول کرده است و آن اینکه چرا جامعه ایران به سوی توسعه، پیشرفت و قانون حرکت نمی‌کند؟ تاکنون کتاب‌های متعددی در پاسخ به این سوال به رشته تحریر در آمده است با این وجود می‌توان اذعان کرد که این کتاب شاخص‌ترین کتابی است که در سال‌های گذشته در این زمینه به چاپ رسیده است.

کتاب ایران بر لبه تیغ از سه بخش عمده تشکیل شده است. بخش نخست ایرانیان و مسائل‌شان، بخش دوم حکومت و حکمرانی و در نهایت بخش آخر به سوی آینده که تلاش نویسنده برای ترسیم کردن افقی از آینده جامعه ایرانی است. در این کتاب می خوانیم «آینده ایران چه می‌شود؟ این سؤال دشوار و طاقت‌فرساست و نمی‌توان آن‌را از ذهن پاک کرد، خاصه آن‌که زندگی روزمره هر شهروندی هم به آن گره خورده است. این کتاب شرح شماری از مهم‌ترین مسائلی است که پیش‌روی ایرانیان و حکمرانان‌شان قرار دارد، مسائلی که برخی بدخیم شده‌اند، محصول وضعیت نهادها و کیفیت حکمرانی هستند و برای دست یافتن به کیفیت زندگی بهتر باید آن‌ها را تعدیل و اصلاح کرد. کتاب نسبت به واکنش نامناسب حکمرانان نسبت به مسائل پیش‌روی ایران هشدار می‌دهد و مدعی است «ما نسلی هستیم که بر لبه تیغ راه می‌رویم.» نویسنده معتقد است در گذشته زیرساخت‌های بسیاری فراهم شده‌ و فرصت‌هایی از دست رفته است، اما هنوز فرصت هست برای کنشگری حاکمان، ارتقای کیفیت حکومت و گذار سلامت از روی لبه تیغی که بر آن قرار داریم. کتاب آشکارا از رویکردی نهادگرا به سیاست و تحلیل اجتماعی، ضرورت اصلاحات نهادی و ارتقای ظرفیت و توانمندسازی حکومت دفاع می‌کند».

معرفی کتاب ایران بر لبه تیغ در آپارات