یکی از پدیده‌های  تأمل برانگیز در تاریخ گفتمان‌ها، تحول مفاهیم بنیادین آنها در طول زمان و بر اثر اسباب و علل ارادی و غیرارادی گوناگون است. آئین اسلام نیز از این قاعده مستثنی نبوده و بسیاری از مفاهیمی که پایه ایمان و عمل زیست مسلمانی را تشکیل می‌دهد، با گذشت زمان و تغییر شرایط زمانی و مکانی، به گونه‌ای فهمیده شده‌اند که با مقصد و مقصود آورنده پیام وحی، فاصله‌ای بسیار دارد. از جمله این مفاهیم پایه، معنای «شفاعت» است.

گوناگونی تفسیرهایی که از این مفهوم مهم قرآنی در میان مسلمانان رایج شد، کار را به جایی رساند که برخی از عالمان دینی مسلمان، اعتقاد به چنین اصلی را مغایر با نصّ صریح آیات قرآن تصور کردند. شهید آیت‌الله دکتر بهشتی در سلسله درس‌گفتارهای خود در زمینه تفسیر قرآن، به مناسبت آیات مورد بحث، در سه نوبت به مبحث شفاعت از دیدگاه قرآن و سنت پرداخته و با دقت نظر بسیار و تجزیه و تحلیل ابعاد مختلف این مفهوم مهم در قرآن و روایات، راه را برای درک صحیح و پرهیز از افراط و تفریط‌های رایج در فهم آن می‌گشاید.